Jupiter – pierwszy eksaskalowy superkomputer w Unii Europejskiej i krok w stronę cyfrowej suwerenności
![None](https://images.iberion.media/images/1920/leonardo_bcce85b99e.jpg)
Rosnące zapotrzebowanie na moc obliczeniową budzi coraz większe wątpliwości, czy w długoletniej perspektywie, bez gruntownej modernizacji bieżącej infrastruktury, da się je w ogóle zaspokoić. Ma w tym pomóc Jupiter, pierwszy eksaskalowy superkomputer w Unii Europejskiej, który z dwóch powodów jest ważniejszy niż dotychczasowe europejskie HPC.
Czym jest komputer eksaskalowy?
Jupiter to pierwszy z jak dotąd dwóch zaplanowanych superkomputerów eksaskalowy, jakie w najbliższym czasie staną na terenie Unii Europejskiej. Termin eksaskalowy wynika z innego określenia, eskaflopowy, i odnosi się do wydajności, którą w wielu przypadkach, nie tylko superkomputerów, ale też na przykład konsol, mierzy się we FLOPS-ach. FLOPS to liczba operacji na liczbach zmiennoprzecinkowych, jaką dana maszyna jest przeprowadzić w sekundę.
Eksaflops odnosi się zatem do rzędu wielkości – po gigaflopsach, teraflopsach czy petaflopsach przyszedł czas na eksaflopsy. Zupełnie jak w przypadku pojemności pamięci masowej mówiliśmy o gigabajtach czy terabajtach, tak w przypadku superkomputerów dotarliśmy już do rzędu eksaflopsów. Komputery eksaskalowe są zatem w stanie przeprowadzać co najmniej trylion operacji na liczbach zmiennoprzecinkowych na sekundę.
UE chce własnych procesorów i cyfrowej suwerenności. W życie wchodzi Europejski akt w sprawie czipówJak rodzi się Jupiter
Jupiter jest konstruowany w kooperatywie publiczno-prywatnej powołanej z inicjatywy Unii Europejskiej – European High-Performance Computing Joint Undertaking. Dotychczas w ramach takiej współpracy zbudowano już wiele superkomputerów, z których najbardziej zaawansowany jest zlokalizowany w Kaajani w Finalndii LUMI, którego moc obliczeniowa wynosi 375-550 petaflopsów. To minimum dwa razy mniej niż to, co zaoferuje Jupiter.
Nowy superkomputer zacznie być fizycznie budowany na początku przyszłego roku w Forschungszentrum Jülich nieopodal Monachium. Koszt całego przedsięwzięcia to około 273 mld euro, co czyni Jupitera nie tylko najbardziej zaawansowanym pod względem technicznym, ale tez najdroższym przedsięwzięciem realizowanym w Unii Europejskiej w obszarze konstruowania superkomputerów w historii. Drugie tyle zostanie wydane na koszty operacyjne w pierwszych 6 latach działania Jupitera.
Na czym polega wyjątkowość Jupitera?
Sama inicjatywa jest zbieżna z interesami Unii Europejskiej, na której terenie w ostatnim czasie w życie wszedł Akt o suwerenności cyfrowej. Poza granicami Wspólnoty superkomputery eksaskalowe działają już od kilku lat, zatem Europa dopiero dogania czoło stawki, niemniej suwerenność jest tutaj podwójna. Chodzi nie tylko o uniezależnienie od zewnętrznych centrów danych, ale także o zastosowane podzespoły.
Drugi aspekt suwerenności to bowiem architektura Jupitera. Przez lata w budowie komputerów, nie tylko superkomputerów, ale też stacji roboczych i zwykłych komputerów osobistych, standardem było stosowanie procesorów o architekturze x86. Niech świadczy o tym fakt, że na liście 10 najpotężniejszych superkomputerów jest tylko jedna maszyna, która wykorzystuje inną. Teraz dołączy do niej Jupiter.
Jupiter jest budowany z użyciem klastrów wykorzystujących produkowane we Francji procesory SiPearl Rhea1, które są procesorami ARM, która z kolei bazuje na otwartej architekturze RISC-V. Oznacza to, że w przypadku Jupitera udało się zbudować eksaskalowy superkomputer bez konieczności korzystania z własnościowej architektury x86 wykorzystywanej przez Intela. W Jupiterze nie pojawią się także żadne układy AMD.
Jedną z najciekawszych i relatywnie nowatorskich koncepcji, jaka przyświeca podczas budowania Jupitera, jest tzw. Modular Supercomputing Architecture (MSA). Można ją w dużym uproszczeniu porównać do tego, jak dziś buduje się smartfonowe SoC-i. Zamiast rozbudowywać jednolite układy, na przykład skalować wydajność konkretnych procesorów, różnicuje się architekturę i na jednej płytce znajdują się różne jednostki obliczeniowe wyspecjalizowane w różnych obliczeniach. Można też w ten sposób ograniczać zużycie energii.
![image.png](https://images.iberion.media/images/origin/image_6e9926da63.png)
W rezultacie klastry Jupitera będą zaprojektowane tak, aby każdy element stosu danej aplikacji był liczony na takim module MSA, gdzie będą dokonywane z największą wydajnością. Jako przykład podaje się na przykład kod, który wymaga dużej skalowalności – wówczas trafi on na moduł wyposażony w dostarczane przez firmę NVIDIA akceleratory GPU. Inne komponenty, które nie wymagają skalowania, mogą być przetwarzane na poszczególnych wątkach modułu ogólnego przeznaczenia.
Droga do cyfrowej suwerenności
Mówimy więc o gigantycznym przedsięwzięciu, w przypadku którego faktycznie można mówić o przynajmniej częściowej suwerenności technicznej od amerykańskich dostawców. Wyjątek stanowi NVIDIA, która będzie dostarczać akceleratory. Podobnie jak procesory SiPearl będą one jednak dostosowane do tego, by działać na europejskich płytach głównych, a konkretniej wyprodukowanych przez Atos platformach BullSequana.
No dobrze, a po co nam to wszystko? Jako najbardziej zaawansowany superkomputer w Europie Jupiter będzie wykorzystywany zarówno do konwencjonalnych obliczeń, jak i do prac nad sztuczną inteligencją. Jego moc obliczeniowa posłuży m.in. do przeprowadzania symulacji zmian zachodzących w klimacie, a także w toku prac nad nowymi lekami. Ponadto w celach badawczych jeden z modułów MSA ma być wyposażony w klastry kwantowe.
![SearchGPT](https://images.iberion.media/images/origin/Search_GPT_2_fot_screen_Open_Ai_Beata_Zawadzka_EN_93670a16d3.png)
![Ładowarka](https://images.iberion.media/images/origin/Ladowarka_ba28511a6f.png)
![bsod](https://images.iberion.media/images/origin/d2cdj47_96650d61_1fbd_49ad_99c1_319d7de22dce_1e17cdae56.jpg)
![klimat](https://images.iberion.media/images/origin/51366149602_379e03e9a5_o_2cc25fa925_9a5f8891df.jpg)
![Elevator test tower](https://images.iberion.media/images/origin/windy_109e052dd6.jpg)
![google](https://images.iberion.media/images/origin/kai_wenzel_06_MH_Ff_Yv6_YY_unsplash_04e5a6fa83.jpg)
![Chrome](https://images.iberion.media/images/origin/chrome_ochrona_fot_pxhere_DALL_E_897cb3f8b6.png)
![prąd](https://images.iberion.media/images/origin/prad_bf864f42cb.jpg)
![smartfon](https://images.iberion.media/images/origin/adrien_K12_Srka_Zu_Cg_unsplash_6843bef84f_09250301c3.jpg)
![Thermomix](https://images.iberion.media/images/origin/Thermomix_fot_Michael_Bihlmayer_EN_Pxhere_d9f7789b13.png)
![spacex](https://images.iberion.media/images/origin/52680981707_bcf631fe95_k_a72d269d42.jpg)
![Tesla](https://images.iberion.media/images/origin/bram_van_oost_2_N_Aqu_Pmxld8_unsplash_1bf15069aa.jpg)
![windows](https://images.iberion.media/images/origin/clint_patterson_y_G_Px_CYPS_8_H4_unsplash_391c3f943a_e7241626dc_12618c2621.jpg)
![niebieski ekran śmierci](https://images.iberion.media/images/origin/The_Blue_Screen_of_Death_in_the_wild_51122315060_b4cdc9361c.jpg)
![haker](https://images.iberion.media/images/origin/pexels_mikhail_nilov_6964348_1_b4310ba88d_3b9344f743_d6f92d902a_18a3ec66c9_1f47d54829_c84fb0b933_81c687761f_8ba8ea34f7_57af3715cf_f20d1fe785_87a78f98bd_f6e4f8dc2b_d7cfd63ce0_7d560034da_390fbea8a8.jpg)
![Łazik marsjański](https://images.iberion.media/images/origin/Mars_fot_NASA_F_Lickr_NASA_screen_X_4be9dea17c.png)
![SARS-COV-2 JN1](https://images.iberion.media/images/origin/COVID_19_fot_Pxhere_DALL_E_d5e75031d4.png)
![Microsoft](https://images.iberion.media/images/origin/Bill_Gates_fot_UN_Geneva_Flickr_Ian_Burt_Flickr_459156c534.png)
![Badania oceanu](https://images.iberion.media/images/origin/ocean_fot_P_Aul_Carsola_Flickr_9b49166733.png)
![awaria telefonu](https://images.iberion.media/images/origin/uszkodzony_telefon_fot_Pickpik_325732ad2f.png)
![windows](https://images.iberion.media/images/origin/ed_hardie_Y5_P_Sy_Mm8n_Mk_unsplash_a2e41d842e_55b39ba678.jpg)
![YouTube Music](https://images.iberion.media/images/origin/youtube_music_fot_Ivan_Radic_Flickr_bf764ead4a.png)
![WhatsApp](https://images.iberion.media/images/origin/Whatsapp_tlumacz_Pxhere_a2fa65d06b.png)
![Bankomat](https://images.iberion.media/images/origin/bankomat_Pxhere_cb0e68368a.png)
![Celine Dion](https://images.iberion.media/images/origin/Kopia_WZORY_DLA_SG_2024_07_26_T233159_059_b0fccb9d4f.jpg)
![Występ Lady Gagi na Igrzyskach Olimpijskich](https://images.iberion.media/images/origin/Wystep_Lady_Gagi_na_Igrzyskach_Olimpijskich_c57c60b176.png)
![Rak szyjki macicy, rak](https://images.iberion.media/images/origin/Co_roku_z_powodu_tego_raka_umiera_1600_Polek_9631c7e88a.jpg)
![Bożena Dykiel, Mieczysław Hryniewicz](https://images.iberion.media/images/origin/Bozena_Dykiel_Mieczyslaw_Hryniewicz_f9de23f40d.jpg)
![Był sobie kot](https://images.iberion.media/images/origin/Byl_sobie_kot_d3edad37dc.jpg)
![Materiały promocyjne](https://images.iberion.media/images/origin/Kobieta_w_ogrodzie_a42c929a56.png)
![Wulkan](https://images.iberion.media/images/origin/wulkan_turysci_pl_nowe_bd7df8b62a.jpg)
![Kot i Pies](https://images.iberion.media/images/origin/Projekt_bez_nazwy_1_40e6b73458.png)
![Chrome](https://images.iberion.media/images/origin/chrome_ochrona_fot_pxhere_DALL_E_897cb3f8b6.png)
![Wakacje](https://images.iberion.media/images/origin/upadek_biura_1831724a08.png)
![Celine Dion](https://images.iberion.media/images/origin/Szablony_Lelum_1200x700_88_20cfa0db40.png)
![tarcie jabłek](https://images.iberion.media/images/origin/kolacja_na_cieplo_b4401f9f16.jpg)